Công cụ tài chính phát sinh là gì? Vai trò của công cụ tài chính phát sinh đối với doanh nghiệp

Công cụ tài chính phát sinh được đánh giá như một tấm “bùa hộ mệnh”, bảo vệ doanh nghiệp trước những rắc rối, rủi ro về tài chính trong quá trình hoạt động. Vậy cụ thể thì công cụ tài chính phát sinh là gì và nó đóng vai trò quan trọng như thế nào đối với mỗi doanh nghiệp? Cùng tìm hiểu chi tiết qua nội dung dưới đây nhé.

Khái niệm công cụ tài chính phát sinh là gì?

Công cụ tài chính phát sinh có thể hiểu đơn giản là một hợp đồng tài chính hai chiều hoặc giữa nhiều bên với nhau nhằm giao dịch một loại tài sản nào đó trong tương lai với mức giá được ấn định trước.

Tài sản giao dịch trong hợp đồng đó được gọi là tài sản cơ sở (Underlying asset) và có thể là hàng hóa, chứng khoán, chỉ số chứng khoán, ngoại tệ… 

Trong hợp đồng tài chính phát sinh này thì bên mua được gọi là “long

position” (người có vị thế dài) và bên bán được gọi là “short position” (người có vị thế ngắn. Cách gọi này dựa trên cơ sở là những giá trị của một hay một vài tài sản khác. Giá cả hàng hóa thay đổi theo thời gian do biến động thị trường, nên khi giá trị tài sản thay đổi thì giá trị của công cụ tài chính phát sinh cũng thay đổi theo.

Vai trò của công cụ tài chính phát sinh đối với doanh nghiệp

1. Các loại công cụ tài chính hiện có tại Việt Nam

Muốn hiểu được vai trò của công cụ tài chính đối với doanh nghiệp thì trước hết, bạn cần nắm được những loại công cụ tài chính đang có tại thị trường Việt Nam và đặc trưng của từng loại ra sao. Thực tế, trên thị trường có nhiều loại công cụ tài chính, trong đó, chúng ta chỉ cần tập trung vào 4 loại phổ biến nhất, bao gồm:

– Hợp đồng kỳ hạn

Hợp đồng kỳ hạn (forward contract) là một loại chứng khoán phát sinh mà người mua và người bán sẽ thỏa thuận mức giá tương lai của một tài sản cơ sở ngay tại thời điểm hiện tại. Thông thường, mục đích của hợp đồng kỳ hạn là nhằm tránh rủi ro giá cả hay rủi ro lãi suất của tài sản trong tương lai. Ngoài ra, nó cũng là một hình thức đầu cơ giá cả.

– Hợp đồng tương lai

Là một hợp đồng chuẩn hóa giữa bên bán và bên mua nhằm thỏa thuận trước mức giá chuyển giao của một tài sản cơ sở tại thời điểm nhất định trong tương lai.

– Hợp đồng quyền chọn

Là hợp đồng cho phép người sở hữu có quyền (không phải nghĩa vụ) mua hoặc bán tài sản cơ bản với mức giá xác định trước vào một ngày nhất định trong tương lai.

– Hợp đồng hoán đổi

Là hợp đồng mà hai bên đồng ý trao đổi dòng tiền này lấy dòng tiền khác hoặc thỏa thuận các khoản thanh toán định kỳ cho nhau theo một phương thức đã được định sẵn và trong một khoản thời gian đã xác định trước.

2. Công cụ tài chính phát sinh đóng vai trò gì đối với doanh nghiệp?

Trong quá trình hoạt động, hầu hết các doanh nghiệp đều sẽ gặp phải những giai đoạn khó khăn về tài chính, hoặc đơn giản là cần thêm vốn để đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh. Các công cụ tài chính phát sinh chính là một trong những là phương pháp huy động vốn hiệu quả nhất, giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn và tăng cường phát triển.

Nói một cách đơn giản thì các công cụ tài chính phát sinh chủ yếu nhằm phòng ngừa rủi ro tài chính, phân tán rủi ro tiềm ẩn khi thực hiện các hợp đồng kinh doanh để bảo vệ hoặc tạo ra lợi nhuận cho các bên tham gia. Nó giúp chuyển rủi ro từ những người đang gặp rủi ro và ngại rủi ro sang những người sẵn sàng chấp nhận rủi ro vì khoản lợi nhuận hấp dẫn có thể thu được.

Tất nhiên, bên cạnh những lợi ích mang lại thì các công cụ tài chính này cũng có những hạn chế nhất định. Những nhà lãnh đạo doanh nghiệp cần phân tích kỹ ưu – nhược điểm của từng công cụ, từ đó áp dụng một cách linh hoạt, sao cho đạt được hiệu quả cao nhất.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về công cụ tài chính phát sinh và vai trò của nó đối với các doanh nghiệp. Hy vọng sẽ hữu ích cho các bạn trong việc lựa chọn công cụ phù hợp với doanh nghiệp của mình. Nhớ theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều nội dung hấp dẫn khác nhé./.