Trái phiếu phái sinh và những thông tin cơ bản nhà đầu tư cần biết

Trái phiếu phái sinh là một khái niệm quen thuộc đối với giới đầu tư chứng khoán. Nhưng không phải ai cũng hiểu biết tường tận về loại trái phiếu đặc biệt này.

Trái phiếu phái sinh là gì?

Trái phiếu phái sinh là thuật ngữ chỉ hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ. Đây là sản phẩm chứng khoán phái sinh, được giao dịch trên thị trường chứng khoán Việt Nam thông qua Sở GGCK tập trung với những điều khoản chuẩn hóa theo quy định của Pháp luật.

Tài sản cơ sở của trái phiếu phái sinh là một trái phiếu chính phủ (do Bộ Tài chính phát hành nhằm huy động nguồn tiền nhàn rỗi để phục vụ cho các chương trình, dự án mà chính phủ triển khai).

Trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam hiện nay đang tồn tại hai sản phẩm trái phiếu phái sinh, gồm:

– Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ 5 năm.

– Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ 10 năm (mới được đưa vào giao dịch từ ngày 28/6/2021).

Những thông số quan trọng của trái phiếu phái sinh

1. Tài sản cơ sở

– Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm, mệnh giá 100.000VNĐ/trái phiếu. Lãi suất danh nghĩa là 5%/năm, định kỳ 12 tháng trả lãi suất 1 lần và thanh toán gốc khi đáo hạn.

– Trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm, mệnh giá 100.000VNĐ/trái phiếu. Lãi suất danh nghĩa 5%/năm, định kỳ trả lãi suất 12 tháng/lần và thanh toán gốc khi đáo hạn.

2. Quy mô hợp đồng

Hợp đồng trái phiếu phái sinh (hay hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ) có quy mô 1 tỷ Việt Nam đồng. Bước giá 1,0, tương đương 10.000 VNĐ. Biên độ dao động giá tăng hoặc giảm 3% so với giá tham chiếu.

3. Về thời gian giao dịch

– Giờ giao dịch diễn ra trên sàn: Mở cửa sớm hơn 15 phút và kết thúc cùng lúc với thị trường cơ sở.

– Ngày giao dịch cuối cùng: Thực hiện vào ngày 15 của tháng đáo hạn. Trường hợp ngày 15 rơi vào ngày nghỉ thì giao dịch vào ngày làm việc liền trước đó.

4. Về vấn đề thanh toán

Giá thanh toán cuối cùng của HĐTL trái phiếu chính phủ là giá thanh toán cuối ngày tại ngày giao dịch cuối cùng. Thanh toán bằng phương thức chuyển giao vật chất.

Có nên đầu tư trái phiếu phái sinh không?

Trái phiếu luôn là một kênh đầu tư hấp dẫn và trái phiếu phái sinh cũng không phải là ngoại lệ. Rất nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức đều quan tâm đến hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ. Nhất là sau khi Sở GDCK Hà Nội đưa HĐTL trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm ra mắt thị trường chứng khoán phái sinh vào tháng 6 vừa qua.

Đây được đánh giá là kênh đầu tư an toàn, rất ít rủi ro. Bởi đây là loại trái phiếu có sự đảm bảo thanh toán từ Chính phủ. Trong khi Việt Nam vẫn luôn là quốc gia có chính trị ổn định.

Loại trái phiếu này còn có quy mô giao dịch lớn và có tính chuyên nghiệp cao. Theo thống kê của HNX, TPCP kỳ hạn 10 năm chiếm tỷ trọng lớn không chỉ về mặt khối lượng phát hành trên thị trường sơ cấp mà còn về khối lượng giao dịch trên thị trường thứ cấp.

Nhà đầu tư có thể bán HĐTL trái phiếu Chính phủ khi giá trái phiếu giảm, lãi suất tăng, để phòng ngừa rủi ro thua lỗ. Đặc biệt, trái phiếu phái sinh giúp nhà đầu tư thu được lợi nhuận từ biến động lãi suất thị trường mà không cần tham gia giao dịch trên thị trường cơ sở.

Mặc dù vậy, trái phiếu phái sinh cũng có những hạn chế nhất định, buộc bạn phải cân nhắc việc có nên đầu tư hay không. Chẳng hạn như:

– Quy mô giao dịch lớn, đòi hỏi nền tảng kiến thức và kinh nghiệm thực chiến mới có thể đầu tư hiệu quả.

– HĐTL trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm chỉ cho phép các nhà đầu tư tổ chức tham gia giao dịch, không áp dụng cho nhà đầu tư cá nhân.

Nói tóm lại, việc có nên đầu tư trái phiếu phái sinh hay không tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm những yếu tố khách quan từ thị trường lẫn từ chính năng lực và mục tiêu của nhà đầu tư. Nếu gặp khó khăn trong vấn đề lựa chọn loại trái phiếu thích hợp, bạn có thể tìm kiếm sự hỗ trợ của các chuyên gia uy tín nhé./.