Tìm hiểu về lãi suất coupon của trái phiếu

Lãi suất coupon là một khái niệm khá quen thuộc với các nhà đầu tư trái phiếu. Nhưng lãi suất coupon là gì và ảnh hưởng của nó đến giá trái phiếu ra sao thì không phải ai cũng nắm rõ.

Bên cạnh cổ phiếu thì trái phiếu cũng là một loại chứng khoán được nhiều người lựa chọn như một kênh đầu tư tăng thu nhập hiệu quả. Một trong những yếu tố quan trọng nhất để nhà đầu tư quyết định mua một loại trái phiếu nào đó hay không chính là lãi suất. Theo đó, lãi suất coupon được nhiều người quan tâm nhất, bởi nó ảnh hưởng tới giá của trái phiếu doanh nghiệp.

Lãi suất coupon là gì?

Coupon là chứng từ/phiếu/mã giảm giá… mà nhà sản xuất/bán lẻ tung ra trong các chương trình khuyến mãi nhằm thu hút người mua sản phẩm, dịch vụ. Trong chứng khoán thì coupon là phần cuống của trái phiếu mà trái chủ đưa ra để nhận lãi suất trả cho trái phiếu có lãi suất cố định.

Lãi suất Coupon (Coupon Rate) hiểu đơn giản là phần lãi mà nhà đầu tư nhận được khi mua trái phiếu lãi suất cố định. Khoản lãi này được trả định kỳ theo quy định của tổ chức phát hành trái phiếu, thường theo tháng, theo quý hoặc hàng năm.

Tính lãi suất coupon của trái phiếu như thế nào?

Lãi suất coupon của một trái phiếu có thể được tính bằng cách lấy tổng các khoản thanh toán coupon hàng năm chia cho mệnh giá của trái phiếu đó nhân với 100.

Ví dụ, nhà đầu tư mua trái phiếu A được phát hành với mệnh giá 1.000USD, trả lãi 1 năm 1 lần với mức 50USD/lần, thì coupon rate của trái phiếu này là: 50/1000×100 = 5%.

Mức lãi suất 5% này là cố định, được duy trì tới khi đáo hạn và không ảnh hưởng bởi lãi suất thị trường. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần phân biệt rõ khái niệm lãi suất coupon và lợi tức. Bởi năng suất biểu thị mức lãi suất thực tế trên trái phiếu, được xác định bởi mối quan hệ giữa lãi suất coupon và giá trái phiếu ở thời điểm hiện tại.

Lãi suất coupon ảnh hưởng như thế nào lên giá trái phiếu?

Tiếp tục lấy ví dụ về trái phiếu A có mệnh giá 1.000USD với lãi suất coupon 5%, nhà đầu tư sẽ được nhận từ tổ chức phát hành 50 USD trong năm đó nếu không có vấn đề gì xảy ra với giá của trái phiếu A. Tuy nhiên, nếu giá trái phiếu tăng từ lên thành 1.500, lúc này, hiệu suất hiệu quả của trái phiếu A giảm còn 3,33%. Ngược lại, nếu giá trái phiếu A giảm xuống còn 700 USD thì hiệu quả đầu tư sẽ tăng lên thành 7.14%.

Khi lãi suất thị trường cao hơn lãi suất coupon thì giá trái phiếu trên thị trường mở sẽ có xu hướng giảm xuống. Điều này là do các nhà đầu tư không muốn mua trái phiếu theo mệnh giá và nhận được lợi tức 5% khi họ có thể tìm thấy 7% ở nơi khác. Sự sụt giảm nhu cầu này đẩy giá trái phiếu lên mức 7% năng suất, giúp năng suất của trái phiếu có tính cạnh tranh.

Mặt khác, trái phiếu có tỷ lệ lãi suất coupon cao hơn lãi suất thị trường thường có xu hướng tăng giá. Nguyên nhân là bởi nhà đầu tư sẽ nhanh chóng mua trái phiếu có lãi suất coupon cao hơn để thu lợi nhuận đầu tư cao hơn. Nhu cầu tăng thì giá trái phiếu cũng sẽ tăng, cho đến khi những khoản khác bằng nhau.

Trên thực tế, giá của trái phiếu rất có thể không phản ánh chính xác mỗi quan hệ giữa các lãi suất khác với lãi suất coupon. Song, tỷ lệ coupon ảnh hưởng tới giá trái phiếu cho đến khi cân bằng năng suất hiện tại với lãi suất hiện hành.

Nói tóm lại, khi lựa chọn trái phiếu, bạn không nên chỉ nhìn vào lãi suất coupon mà còn phải xem xét nhiều yếu tố khác, bao gồm lãi suất thị trường và xếp hạng tín dụng của trái phiếu./.