Cổ phiếu khác trái phiếu ở điểm nào? Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu

Cổ phiếu và trái phiếu đều là sản phẩm chứng khoán hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Thế nhưng, không phải ai cũng phân biệt được cổ phiếu khác trái phiếu ở điểm nào. Nếu không hiểu rõ, bạn có thể sẽ đưa ra quyết định đầu tư không phù hợp với chính mình.

Khái niệm cổ phiếu và trái phiếu

• Khái niệm cổ phiếu

Cổ phiếu là một loại chứng khoán vốn do công ty cổ phần phát hành, xác nhận quyền sở hữu một phần doanh nghiệp của người nắm giữ cổ phiếu. Theo Luật Chứng khoán 2019, cổ phiếu là một loại tài sản, được giao dịch trên sàn chứng khoán.

Theo khoản 1, 2 Điều 114 Luật Doanh nghiệp 2020, tại Việt Nam hiện có hai loại cổ phiếu, gồm: 

– Cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường): Xác định quyền sở hữu của cổ đông và người nắm giữ cổ phiếu phổ thông có thể có quyền quản lý, kiểm soát hoặc tham gia vào các cuộc họp hội đồng quản trị, bỏ phiếu biểu quyết về các quyết sách lớn của công ty. Quyền chi phối sẽ phụ thuộc vào số lượng cổ phiếu nắm giữ.

– Cổ phiếu ưu đãi: Cổ đông có thể nhận ưu đãi về cổ tức, ưu đãi về quyền biểu quyết, hoặc ưu tiên hoàn lại một phần vốn góp khi thỏa mãn một số điều kiện đi kèm theo thỏa thuận riêng.

• Khái niệm trái phiếu

Trái phiếu là một loại chứng khoán nợ, chứng nhận khoản vay của tổ chức phát hành đối với người sở hữu trái phiếu. Theo đó, chủ thể phát hành có thể là chính quyền, ngân hàng hoặc doanh nghiệp ở mọi loại hình. Trái chủ sẽ được hưởng lãi suất định kỳ và hoàn vốn khi đến kỳ đáo hạn.

Tùy vào tiêu chí khác nhau mà trái phiếu được phân thành rất nhiều loại. Trong đó, nổi bật nhất gồm có:

– Trái phiếu chính phủ, trái phiếu ngân hàng, trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính quyền địa phương.

– Trái phiếu có tài sản đảm bảo, trái phiếu bảo lãnh thanh toán, trái phiếu không đảm bảo.

– Trái phiếu vô danh, trái phiếu ghi danh, trái phiếu niêm yết, trái phiếu OTC.

– Trái phiếu có khả năng chuyển đổi thành cổ phần, trái phiếu có quyền mua lại, trái phiếu có quyền mua cổ phiếu.

– Trái phiếu lãi suất cố định, trái phiếu lãi suất thả nổi, trái phiếu không lãi suất.

Cổ phiếu khác trái phiếu như thế nào?

Cổ phiếu và trái phiếu đều là sản phẩm chứng khoán, là kênh huy động vốn của tổ chức phát hành, đồng thời là kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn, được pháp luật công nhận. Tuy nhiên, giữa hai loại chứng khoán này vẫn có những sự khác biệt rất lớn mà nhà đầu tư cần ghi nhớ.

1. Khác biệt về chủ thể phát hành

Chỉ công ty cổ phần mới có quyền phát hành cổ phiếu. Trong khi đó, với trái phiếu thì chủ thể phát hành có thể là chính phủ, chính quyền địa phương, ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn.

2. Khác biệt về bản chất

Về bản chất, trái phiếu là một khoản vay. Nghĩa là trong mọi trường hợp, bên phát hành đều phải đảm bảo thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán lãi suất và hoàn vốn cho nhà đầu tư theo đúng cam kết.

Trong khi đó, cổ phiếu là chứng khoán vốn. Nghĩa là nhà đầu tư góp tiền cho doanh nghiệp kinh doanh. Tiền lời của cổ đông sẽ được trích từ lợi nhuận của công ty. Vì vậy, nếu công ty thua lỗ thì cổ đông sẽ mất tiền.

3. Khác biệt về tính chất và một số yếu tố khác

Người sở hữu cổ phiếu là cổ đông của công ty và sẽ có các quyền đi kèm tùy thuộc vào số lượng cùng với loại cổ phiếu nắm giữ. Cổ tức mà cổ đông nhận được chính là trích từ lợi nhuận của công ty. Do đó, nếu công ty kinh doanh không hiệu quả hoặc thua lỗ thì cổ đông sẽ không được chia tiền. 

Nói một cách đơn giản thì hiệu quả sinh lời của cổ phiếu phụ thuộc vào diễn biến kinh tế – chính trị, biến động thị trường chứng khoán và hiệu quả hoạt động của công ty phát hành. Vì vậy, lợi nhuận cho cổ đông không cố định, mang tính biến số cao.

Trong khi đó, với trái phiếu thì khoản lãi suất được trả định kỳ theo đúng mức cam kết, không phụ thuộc vào thị trường hay hiệu quả hoạt động của bên phát hành. Tất nhiên, nhà đầu tư cũng vẫn sẽ phải đối mặt với các rủi ro làm giảm lợi nhuận do lạm phát và một số yếu tố bên ngoài khác.

Với cổ phiếu, nhà đầu tư có thể nắm giữ trong khoảng thời gian không giới hạn. Còn với trái phiếu thì sẽ có kỳ hạn nhất định được ghi trên trái phiếu.

Nên đầu tư cổ phiếu hay trái phiếu?

Cả cổ phiếu và trái phiếu đều là kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn, được pháp luật công nhận và có hành lang pháp lý tương đối hoàn thiện, giúp bảo vệ tốt nhất quyền lợi cho các bên. Mỗi loại đều có đặc trưng, ưu điểm, nguy cơ rủi ro riêng. Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ thông tin, cân nhắc dựa trên nhiều khía cạnh như mục tiêu, kỳ vọng của bản thân, nguồn vốn, khả năng chịu đựng rủi ro… từ đó đưa ra quyết định phù hợp với riêng mình.

Theo các chuyên gia thì cổ phiếu thích hợp cho những ai có sự nhạy bén với thị trường, hướng tới sự thay đổi lớn về thu nhập và khẩu vị rủi ro cao. Trái phiếu thích hợp với những người coi trọng tính an toàn, ổn định. 

Tất nhiên, phương án tốt nhất chính là lựa chọn cả cổ phiếu, cả trái phiếu để đa dạng hóa danh mục đầu tư, nâng cao hiệu quả và phân tán rủi ro./.